نیکى این نیست که روى خود را به سوى مشرق و مغرب کنید بلکه نیکى [واقعى و کامل، که شایسته است در همهى امور شما ملاک و میزان قرار گیرد، منش و رفتار و حرکات] کسانى است که به خدا و روز قیامت و فرشتگان و کتاب آسمانى و پیامبران ایمان آوردهاند، و مال و ثروتشان را با آن که دوست دارند به خویشان و یتیمان و درماندگان و در راهماندگان و سائلان و [در راه آزادى] بردگان مىدهند، و نماز را [با همهى شرایطش] بر پاى مىدارند، و زکات مىپردازند، و چون پیمان بندند وفاداران به پیمان خویشند، و در تنگدستى و تهیدستى و رنج و بیمارى و هنگام جنگ شکیبایند؛ اینانند که [در دیندارى و پیروى از حق] راست گفتند، و اینانند که پرهیزکارند.(1).
مسلما کسانى که ایمان آوردند و کارهاى شایسته انجام دادند، و نماز را به پا داشتند، و زکات پرداختند، براى آنان نزد پروردگارشان پاداشى [شایسته و مناسب] است، و نه بیمى بر آنان است و نه اندوهگین مىشوند.(2).
ولى از میان آنان، ثابت قدمان در دانش، مؤمنان [به موسى
**سیماى نماز، ص: 70@
و تورات] برپا دارندگان نماز، پرداخت کنندگان زکات، مؤمنان به خدا و روز قیامت، به آنچه بر تو و [بر پیامبران] پیش از تو نازل شده ایمان واقعى مىآورند آنان هستند که یقینا پاداش بزرگى به ایشان عطا خواهیم کرد(3).
سرپرست و دوست شما فقط خدا و رسول اوست و مؤمنانى [مانند على بن ابىطالباند] که همواره نماز را برپا مىدارند و در حالى که در رکوعند [به تهیدستان] زکات مىدهند.(4).
و آنان که به کتاب [آسمانى] چنگ مىزنند [و عملا به آیاتش پاى بندند] و نماز را برپا داشتهاند [داراى پاداشند] یقینا ما پاداش اصلاح گران را ضایع نمىکنیم(5).
خوانندگان عزیز! این آیات نمونهاى از آیاتى است که در آن، حضرت حق نماز را به عنوان علامت ایمان و نشانهى مؤمن در آن ذکر فرموده است. اگر متن آیات دیگر را بخواهید، با ذکر سوره و شمارهى آیه، به قرار زیر است:
انعام: 92، توبه: 71، رعد: 22، ابراهیم: 31، حج: 41 – 35، نور: 37، مؤمنون: 2، نمل: 3، لقمان: 4، فاطر: 18 و 19،: شورى: 38، بینه: 5، معارج: 23.
**سیماى نماز، ص: 71@
با توجه به اوصافى که در آیات ذکر شده به عنوان نشانههاى مؤمن آمده و از جملهى آن علائم و اوصاف نماز است، باید گفت: هر مرد یا زن مکلفى که از حوزهى با عظمت نماز بیرون باشد، طبق آیات قرآن از مدار ایمان و عرصهگاه دین خارج و در نتیجه از مراتب عالى تربیت و انسانیت و از انوار حقیقت و واقعیت به دور است.
1) «لیس البر أن تولوا وجوهکم قبل المشرق و المغرب ولکن البر من آمن بالله و الیوم الآخر و الملائکة و الکتاب و النبیین و آتى المال على حبه ذوى القربى و الیتامى و المساکین و ابن السبیل و السائلین و فى الرقاب و أقام الصلوة و آتى الزکوة و الموفون بعهدهم إذا عاهدوا و الصابرین فى البأساء و الضراء و حین البأس أولئک الذین صدقوا و أولئک هم المتقون» بقره (2): 177.
2) «إن الذین آمنوا و عملوا الصالحات و أقاموا الصلاة و آتوا الزکوة لهم أجرهم عند ربهم و لا خوف علیهم و لا هم یحزنون» بقره (2): 277.
3) «لکن الراسخون فى العلم منهم و المؤمنون یؤمنون بما أنزل إلیک و ما أنزل من قبلک و المقیمین الصلوة و المؤتون الزکوة و المؤمنون بالله و الیوم الآخر أولئک سنؤتیهم أجرا عظیما» نساء (4): 162.
4) «إنما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة و هم راکعون» مائده: 55. به اتفاق تمام مفسران با انصاف و اهل حق و حقیقت، آیهى بالا در شأن والاى حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام – که بهترین به پادارندهى نماز و اداکنندهى زکات پس از رسول خدا صلى الله علیه و آله بود – نازل شده است.
5) «و الذین یمسکون بالکتاب و أقاموا الصلوة إنا لا نضیع أجر المصلحین» اعراف (7):170.
