این جهان، به حقیقت جهان شگفت آورى است و شرح هر زاویهاى از این عالم کتابها لازم دارد. در این قسمت نیز به عناوین اوضاع جهان نبات براى توجه بیشتر به جلال و جمال حضرت رب العزه قناعت مىشود:
حس و حیات نباتات، سلول نبات، عناصر تشکیل دهندهى سلول، خاصیت هر یک از عناصر، ترکیب هسته، غشاء سلول، اعمال فیزیکى آن، کیفیت تولید نیرو، چگونگى تغذیهى نباتات، اسرار مرموز نمو متناسب، تولید و تکثیر، نسوج نباتى، جهازات داخلى هر یک، خواص طبیعى آنها، کیفیت ساختمان ریشهها، طبقات ریشهها، استوارى آنها، کیفیت جذب آب و املاح، جریان شیرهى خام، دفع مواد زائد، کیفیت دفع مبارزهى ریشهها با هم، ساختمان کلاهک یا سپر بر سر آنها، عناصر ترکیبکنندهى آنها، عملیات فیزیکى هر یک، تأثیر خاص رطوبت و حرارت و نور در نباتات، دستگاههاى گیرایى این قوا در گیاه، وسایل تنفس گیاه، ساختمان برگ، ترکیبات و طبقات و انواع آنها، برگهاى خاردار، عمل لقاح، ابزار و وسایل لقاح، بادها و امواج مأمور، حساسیت خاص برخى از نباتات، تعاون گیاهها نسبت به هم، درختهاى گوشتخوار، نظام توارث در نباتات، اسرار میوهها، اشکال گلها، گلبرگها، شکوفهها، گیاهان آبى صحرایى، مقاومت گیاهان در برابر امراض، امراض گیاه، مرگ گیاه.
هر یک از این عناوین خود موضوع علم خاصى است و داراى میلیاردها قانون و نظام مستحکم مىباشد. به حقیقت که با کمال شعور و معرفت در برابر این همه عنایت حضرت حق باید گفت: «الحمد لله رب العالمین».
**سیماى نماز، ص: 136@