ابراهیم بن عباس در وصف عبادت پیشواى هشتم شیعیان حضرت امام رضا علیهالسلام مىگوید: «حضرت رضا علیهالسلام شبها کمتر مىخوابید و بیشتر شب را به شب زندهدارى سپرى مىکرد. بعضى شبها نیز از اول شب تا صبح بیدار مىماند».(1).
حضرت رضا علیهالسلام علاوه بر آن که با عمل و رفتارش دیگران را به عبادت خدا سوق مىداد، با زبان و گفتار نیز آنان را، به ویژه اعضاى خانواده خود را به تهجد و شب زندهدارى فرا مىخواند. یکى از کنیزان امام علیهالسلام مىگوید: روش امام علیهالسلام این بود که هر شب ما را براى عبادت و نماز شب بیدار مىکرد.(2).
شیخ صدوق از رجاء بن أبىضحاک روایت کرده است که گفت مأمون مرا فرستاد تا حضرت رضا علیهالسلام را از مدینه به مرو آورم و امر کرد مرا که آن جناب را از راه بصره و اهواز و فارس حرکت دهم نه از طریق قم نیز امر کرد که آن جناب را در شب و روز حفظ کنم تا به او برسانم، پس من در خدمت آن حضرت بودم از مدینه تا به مرو. به خدا سوگند، که ندیدم مردى را مثل آن حضرت در تقوى و کثرت ذکر خدا در جمیع اوقات خود و شدت خوف از حق تعالى، و عادت آن جناب چنان بود.
و نیز درباره آن بزرگوار آمده است: «… و به جهر و آشکارا مىخواند قرائت نمازهاى مغرب و عشاء و نماز شب و شفع و وتر و صبح را…»
«… و ترک نمىکرد نافلهى مغرب و نماز شب و شفع و وتر و دو رکعت نافلهى فجر را نه در سفر و نه در حضر؛ اما نوافل نهاریه را در سفر ترک مىکرد…»(3).
**سیماى متهجدین، ص: 138@
شیخ صدوق در عیون روایت کرده از حاکم ابوعلى بیهقى از محمد بن یحیى صولى که گفت: «حدیث کرد مرا مادر پدرم و نام او عذر بود. گفت که مرا با چند کنیز از کوفه خریدند و من خانه زاد بودم در کوفه، پس ما را نزد مأمون آوردند و گویا در خانه او در بهشتى بودیم از راه اکل و شرب و طیب و زر بسیار. پس مرا او به امام رضا علیهالسلام بخشید. چون به خانه او آمدم، آنها را نیافتم و زنى بر ما نگهبان بود که ما را در شب بیدار مىکرد و به نماز وامىداشت و این از همه بر ما سختتر بود».(4).
1) عیون اخبار الرضا ص 198.
2) عیون اخبار الرضا ص 193 – بحارالانوار ج 49 ص 89.
3) عیون اخبار الرضا ج 2 صص 194 تا 196 – بحارالانوار ج 49 صص 93 – 91 – منتهى الامال ج 2 صص 474 – 469.
4) منتهى الامال ج 3 ص 463.
