یکى از برنامههاى سازندهى عبادى و تربیتى اسلام که در شکوفایى و آراستگى انسان به منش و رفتار نیک و اصلاح و بهسازى خانه و خانواده و پالایش و بهروزى جامعه و مردم، نقش حیاتى دارد، برنامهى زندگى بخش نماز و نیایش و فرهنگ زلال و جارى آن است، و به همین جهت هم به صورت برنامهى شبانهروزى مقرر شده است.
در قرآن از این برنامه و دانشگاه شبانهروزى انسان کمالجو، به «ذکر الله» یا یادخدا تعبیر شده است، چرا که نماز و نیایش براى انسان این فرصت را مىسازد که بدون هیچ واسطهاى در برابر آفریدگار دانا و توانا و مهر گستر خود، با دنیایى از خضوع و خشوع و حضور قلب بایستد و سخن دل و سرود جان را با او بیاغازد.
پس نماز به راستى رمز رابطهى دوستانهى نمازگزار راستین با خدا و رمز پیوند با او و نشان شکوفایى عشق با خداست.
خداى بنده نواز به هنگام انگیزش موسى به پیامبرى، در گفتگویى با او، در مورد روح نماز و فرهنگ نیایش و سازندگى معنوى و تربیتى
**زلال جارى نماز و نیایش در آیینهى قرآن و روایات، ص: 28@
آن، چنین فرمود:
«فلما أتاها نودى یا موسى –
انى أنا ربک فاخلع نعلیک انک بالوادى المقدس طوى –
و أنا اخترتک فاستمع لما یوحى –
اننى أنا الله لا اله الا أنا فاعبدنى و أقم الصلاة لذکرى –
ان الساعة آتیة أکاد أخفیها لتجزى کل نفس بما تسعى –
فلا یصدنک عنها من لا یؤمن بها و اتبع هواه فتردى -»(1).
پس چون موسى نزد آن آمد، بانگ داده شد که اى موسى! این منم پروردگار تو. پاپوش خود را در آور، که تو در سرزمین پاک داشتهى «طوى» هستى.
و من تو را [به پیامبرى] برگزیدم، پس به آنچه وحى مىگردد. گوش فرادار.
منم من، خداى یکتا، که جز من هیچ خدایى نیست، پس مرا بپرست و نماز را براى یاد کرد من بر پادار.
به یقین رستاخیز آمدنى است. من بر آنم که [هنگامهى فرا رسیدن] آن را نهان دارم، تا هر کسى در برابر آنچه مىکوشد پاداش داده شود.
پس کسى که به آن [روز] ایمان نمىآورد و از هوس خود پیروى مىکند، مبادا تو را از [باور] آن باز دارد که نابود گردى.
1) طه آیههاى 11 – 16.
