صفار در کتاب قرب الاسناد به سندش از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده که فرمود: «امتحنوا شیعتنا عند مواقیت الصلاة کیف محافظتهم علیها، و الى اسرارنا کیف حفظهم لها عند عدونا، و الى اموالهم کیف مواساتهم لاخوانهم فیها.» (1).
«آزمایش کنید شیعیان ما را در هنگام اوقات نماز که نگهدارى آنها در مورد اوقات نماز چگونه است، و هم چنین نسبت به اسرار و رازهاى ما که در مورد نگهدارى آن رازها نزد دشمنانمان چگونه هستند، و هم چنین در مورد اموال آنها که مواساتشان در مال با برادرانشان چگونه است.»
و معناى ساده یجمله ی«محافظت بر مواقیت نماز» این است که شیعه کسى است که نگران ورود وقت نماز است، و به محض آن که اطلاع یافت که وقت نماز شده کارهاى خود را بلا درنگ تعطیل کرده و در پى انجام و برگزارى نماز برمىآید، و نماز را بر کارهاى دیگر مقدم داشته و تا آن را برگزار نکند فکرش آسوده نشده و نگرانیش بر طرف نمىشود…
چنانچه در قرآن کریم خداى تعالى در یک جا فرموده:
«… و الذین یؤمنون بالآخرة یؤمنون به و هم على صلاتهم یحافظون.» (2).
«کسانى که به آخرت ایمان آوردهاند به او ایمان آورده و
**سخنى درباره ی نماز، ص: 30@
آنها نسبت به نماز خود محافظت دارند.»
و در جاى دیگر درباره ینشانههاى افراد با ایمان فرموده:
«و الذین هم على صلواتهم یحافظون.» (3).
«و آنان که ایشان بر نمازهاى خود محافظت دارند.»
و در سوره یمبارکه ینور فرموده:
«رجال لا تلهیهم تجارة و لا بیع عن ذکر الله و اقام الصلاة…» (4).
«مردانى که سرگرم نمىکند ایشان را سوداگرى و خریدى از یاد خدا و برپا داشتن نماز.»
در تفسیر این آیه شریفه در حدیثى امام معصوم (علیه السلام) فرمود:
«هم التجار الذین لا تلهیهم تجارة و لا بیع عن ذکر الله، اذا دخل مواقیت الصلاة ادوا الى الله حقه فیها.» (5).
«آنها سوداگرانى هستند که سرگرمشان نسازد تجارت و نه خریدارى از یاد خدا، هنگامى که وقتهاى نماز داخل شود حق خدا را درباره ینماز به درگاه او ادا کنند.»
در کتاب نهجالبلاغه امیرالمؤمنین (علیه السلام) آمده است که به اصحاب و یاران خود مىفرمود:
تعهدوا أمر الصلاة، و حافظوا علیها و استکثروا منها، و تقربوا بها، فإنها «کانت على المؤمنین کتابا موقوتا». ألا تسمعون إلى جواب أهل النار حین سئلوا: «ما سلککم فى سقر؟ قالوا: لم نک من المصلین.» و إنها لتحت الذنوب حت الورق، و تطلقها إطلاق الربق، و شبهها
**سخنى درباره ی نماز، ص: 31@
رسول الله – صلى الله علیه و آله و سلم – بالحمة (الجمه) تکون على باب الرجل فهو یغتسل منها فى الیوم و اللیلة خمس مرات، فما عسى أن یبقى علیه من الدرن؟ و قد عرف حقها رجال من المؤمنین الذین لا تشغلهم عنها زینة متاع، و لا قرة عین من ولد و لا مال. یقول الله سبحانه: «رجال لا تلهیهم تجارة و لا بیع عن ذکر الله و اقام الصلاة و إیتاء الزکاة». و کان – رسول الله – صلى الله علیه و آله – نصبا بالصلاة بعد التبشیر له بالجنة، لقول الله سبحانه: «و أمر أهلک بالصلاة و اصطبر علیها»، فکان یأمر بها أهله و یصبر علیها نفسه.» (6).
«نماز به پا دارید؛ محافظت آن را بر عهده گیرید، زیاد به آن توجه کنید و فراوان نماز بخوانید و به وسیله یآن به خدا تقرب جویید، زیرا نماز «به عنوان فریضه یواجب در اوقات مختلف شبانهروز بر مؤمنان مقرر شده است» مگر به پاسخ دوزخیان در برابر این پرسش که «چه چیز شما را به دوزخ کشانیده است» گوش فرا ندادهاید که مىگویند «ما از نمازگزاران نبودیم…» نماز گناهان را همچون برگهاى پاییزى مىریزد و غل و زنجیرهاى معاصى را از گردنها مىگشاید. پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) «نماز را به چشمه یآب گرمى که بر درب خانه یکسى باشد و شبانهروزى پنج بار خود را در آن شستشو دهد تشبیه کرده است» که بدون تردید چرک و آلودگى در بدن چنین کسى باقى نخواهد ماند!»
گروهى از مؤمنان که زینت و متاع این جهان، و چشم روشنى آن یعنى فرزندان و اموال آنان را به خود
**سخنى درباره ی نماز، ص: 32@
مشغول نداشته، حق نماز را خوب شناختهاند.
خداوند سبحان مىگوید:
«مردانى هستند که تجارت و داد و ستد آنان را از یاد خدا، و برپا داشتن نماز و پرداخت زکات باز نمىدارد.»
رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) بعد از بشارت به بهشت، خویش را در مورد نماز به تعب و مشقت انداخته بود، زیرا خداوند به او فرموده بود:
«خانواده خویش را به نماز فرمان ده، و در برابر آن شکیبا باش.»
لذا آن حضرت پى در پى اهلبیت خود را به نماز امر مىکرد و خود نیز در انجام آن شکیبایى داشت.
1) قرب الاسناد، ص 52.
2) سوره یانعام، آیه ی92.
3) سوره یمؤمنون، آیه ی8.
4) سوره ینور، آیه ی37.
5) تفسیر نور الثقلین، ج 3، ص 609.
6) خطبه ی199.
