«بهترین نظم و انضباط را مى توان در مکتب نماز آموخت. زیرا انجام نماز در اوقات معین و به خصوص، آداب نماز در مورد نیت و قیام و رکوع و سجود و جاى گرفتن هر موضوعى از نماز در محل خود، علاوه بر آثار مفیدى که در روح انسان مى گذارد، موجب نظم و انضباط در زندگى خواهد شد و عملاً نظم و ترتیب را به انسان مى آموزد، با توجه به این که یکى از عوامل بسیار مهم پیشرفت و تکامل، نظم و انضباط است.»(1).
«دانشمند محقق «هیل» در کتاب «تمدن غرب» مى نویسد: «از روزى که اسلام ظاهر شد، نماز یگانه شعار اسلامى به صورت یک ضرورت درآمد. کافى است که ما نقش نماز را مورد بررسى قرار دهیم که چه تأثیر مهمى در بیدار کردن روح نظم و نظام داشته است. آن گاه به خوبى درمى یابیم که در حقیقت، نماز براى مسلمین مانند یک آموزش نظامى است. و همین نظم مسلمانان در نماز و اجتماع با شکوه آنان، روح وحدت و یگانگى را در میان مسلمانان زنده کرده، برادرى، مساوات، برابرى و دستاوردهاى اجتماعى اسلام را عملاً ایجاد نموده است.»(2).
و هم آوایى نمازگزار با دیگر نمازگزاران و مسلمانان باعث سازگارى وى با جامعه و انتظارات اجتماعى مى شود. به خصوص زمانى که نمازگزار:، حس کند که با دیگر نمازگزاران و مسلمانان همراه شده است، این سازگارى عمیق تر شده و درونى مى شود. تأثیر معانى و نمادها و دیگر اجزاى فرهنگى بر نمازگزار باعث منظم شدن و آراستن نیازها و آرزوهاى نمازگزار مى شود. مانند تقاضاهایى که نمازگزار در سوره حمد، در قنوت و یا مواضع دیگر نماز از خداوند متعال دارد.»(3).
1) اخلاق نمازگزاران، ص100.
2) هزار و یک نکته درباره نماز، صص 110 – 109.
3) وحدت پناه، علیرضا، نماز و جامعه شناسى، تهران، ستاد اقامه نماز، چاپ اول، پاییز1379، ص84.
