پس از وضو و آمادگىهاى قبلى دیگر، با دلى پاک، دور از هر گونه خودنمایى و تظاهر رو به قبله به نماز مىایستیم و مىگوییم:
«الله اکبر.»
و سورهى حمد را مىخوانیم:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین. الرحمن الرحیم. مالک یوم الدین. ایاک نعبد و ایاک نستعین. اهدنا الصراط المستقیم. صراط الذین انعمت علیهم غیر المغضوب علیهم و لا الضالین.
و یک سورهى دیگر از قرآن، مثلا سورهى توحید:
بسم الله الرحمن الرحیم
قل هو الله احد. الله الصمد. لم یلد و لم یولد و لم یکن له
**سرود یکتاپرستى، ص: 121@
کفوا احد.
پس از آن در برابر عظمت الهى تا زانو خم مىشویم: «رکوع» مىکنیم؛ عظمت او را مىستاییم و مثلا مىگوییم:
«سبحان ربى العظیم و بحمده.» یا:
«سبحان الله، سبحان الله، سبحان الله.»
سپس راست مىایستیم و بعد در برابر خداى بالاتر از همه، به خاک مىافتیم. دو سر انگشت بزرگ (شست) پا، دو سر زانو و دو کف دست روى زمین، و پیشانى را بر خاک یا سنگ یا چوب یا حصیر یا مانند آن مىنهیم: «سجده» مىکنیم؛ خداى برتر از همه را مىستاییم و مثلا مىگوییم:
«سبحان ربى الاعلى و بحمده.» یا:
«سبحان الله، سبحان الله، سبحان الله.»
سپس سر از زمین برمىداریم و مىنشینیم. بار دیگر سجده مىکنیم. به ترتیبى که گفتیم، پیشانى بر زمین مىگذاریم و مىگوییم:
«سبحان ربى الاعلى و بحمده.» یا:
«سبحان الله، سبحان الله، سبحان الله.»
پس از آن سر از زمین برمىداریم و مىنشینیم. تا اینجا یک رکعت از دو رکعت نماز صبح را انجام دادهایم. اینک براى رکعت دوم از جا برمىخیزیم و مىایستیم. سورهى حمد و یک سورهى دیگر، مثلا سورهى توحید را مىخوانیم؛ سپس رکوع و دو سجده را به شرحى که گفتیم به جا مىآوریم. سر از سجدهى دوم برمىداریم؛ مىنشینیم و مىگوییم:
**سرود یکتاپرستى، ص: 122@
«اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له.»
بر این حقیقت گواهم که جز آفریدگار خدایى و براى او شریکى نیست.
«و اشهد ان محمدا عبده و رسوله.»
و بر این حقیقت گواهم که محمد (صلی الله علیه وآله وسلم) بنده و پیغمبر خداست.
«اللهم صل على محمد و آل محمد».
بارالها! بر محمد و دودمان محمد درود فرست.
«السلام علیک ایها النبى و رحمة الله و برکاته.»
درود بر تو و رحمت و برکات خدا بر تو اى پیامبر.
«السلام علینا و على عباد الله الصالحین.»
درود بر ما و بر بندگان شایستهکار خدا.
«السلام علیکم و رحمة الله و برکاته.»
درود بر شما و رحمت و برکات خدا بر شما.(1).
نماز صبح به این صورت تمام مىشود.
در این قسمت آخر نماز، بار دیگر نمازگزار به یگانگى خدا اعتراف مىکند و همراه آن با صراحت مىگوید: محمد بندهى خدا و پیغمبر خداست. و بر او و دودمانش و بندگان نیکوکار خدا درود مىفرستد.
مسلمانان هر روز حداقل نه بار این جمله را – که محمد بندهى خدا است – تکرار مىکنند تا هرگز چون مسیحیان دچار انحراف نشوند و محمد را از حد بندگى به حد خدایى، یا نیمهخدایى، یا فرزند خدا بودن، بالا نبرند. آنان بر پیغمبر، پیشواى بزرگ اسلام، بر دودمان پاک او، و بر بندگان نیکوکار
**سرود یکتاپرستى، ص: 123@
خدا سلام مىگویند و درود مىفرستند و اعلام مىدارند که مسلمان در هر نقطهى دنیا که باشد عضوى از امت اسلام و با همهى مسلمانان و بندگان نیکوکار خدا همبستگى دارد. این همبستگى آنقدر ریشهدار و گسترده است که هر مسلمان، حتى در موقعى که تنها به نماز ایستاده، خود را در جمع مسلمانان دیگر مىیابد؛ گویى همهى آنها همیشه باهماند. بدین جهت در پایان نماز به همهى آنها سلام مىگوید آن هم به صورت خطاب، یعنى گفتوگوى حضورى و با این عبارت که:
«السلام علیکم و رحمة الله و برکاته.»
درود خدا و رحمت و برکات او بر «شما» باد.
1) این قسمت از نماز «تشهد» و «سلام» نامیده مىشود. در «سلام» نماز مىتوان به سلام سوم، یعنى: السلام علیکم و رحمة الله و برکاته، اکتفا کرد.
