نماز، معجون بکرى از زیباترین «نیکى»هاست:
الصلوة خیر موضوع
رسیدن به «قله» پاکى ها، از گذرگاه «نماز» عبور مى کند.
اکنون، رابطه «نماز» و «بهداشت روان» را، در دو عنوان بررسى مى کنیم:
الف: نماز، بهداشت روان و برخورد با شکست ها
چنان که پیش از این گفتیم، آن چه «انسان» را در برابر «شکست در موضع گیرى ها»، «پایدارى» مى آموزد، ارتباط او با «ملکوت» است و نماز، بهترین نردبان اتصال به «عالم بالا» است:
الصّلاة معراج المؤمن
آن گاه که به وسیله نماز، «روح» به «بینهایت مطلق» پیوند خورد، هیچ شکستى را یاراى آن نیست، که موجبات «زردى رنگ» شود.
در آیات قرآنى، تجلى این موضوع را مى بینیم:
أِنّ الاْنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً. اِذا مَسَّهُ الشَّرُ جَزُوعاً… الاَّ المُصَلّیِنَ. اَلَّذینَ هُمْ عَلى صَلوتِهِم دائِمُونَ(معارج/ 23-19)
به تحقیق، انسان مخلوقى حریص است، چون شر و زیانى به او رسد، سخت جزع و بى قرارى مى کند… جز آنان که با نماز پیوند دارند، آنان که در نمازشان دوام دارند.
در سیره معصومین ما نیز آمده است که هنگام برخورد با شکست ها و رویارویى با سختى ها، به «نماز» پناه مى بردند:
از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: هنگامى که با غمى از غم هاى دنیا روبه رو مى شوید، وضو گرفته، به سجده بروید، نماز بخوانید و دعا کنید، زیرا خداوند دستور داده است:
وَاسْتَعینُوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلوةِ(1).
در کتاب «کافى» از امام صادق علیه السلام مى خوانیم:
کان على علیه السلام إذا اهاله أمر فزع قام الى الصلوة ثمّ تلا هذه الایة و استعینوا بالصبر و الصلاة.
هنگامى که مشکل مهمى براى على علیه السلام پیش مى آمد، به نماز برمى خاست، سپس این آیه را تلاوت مى فرمود «از صبر و نماز، استعانت بجویید.»(2).
ب: نماز، بهداشت روان و شادى
در سخنان پیشین آوردیم، «شادى» در «پدید آمدن» و «قوام» پاکیزگى روانى، نقشى مهم دارد و از عوامل و اسباب «برانگیزاننده شادى» نام بردیم.
نماز، این آیین پاکان نیز، با توصیه نمازگزار به بهره جویى از عوامل «فرح انگیز» و «شادى آور»، در راه استقرار «بهداشت روان» نیز، گام بر مى دارد:
1) ص 219، ج1، تفسیر نمونه.
2) ص 219، ج 1 تفسیر نمونه.
