قرآن نشان مىدهد که در نظام پیچیده و پرغوغاى آفرینش – جز
**زلال جارى نماز و نیایش در آیینهى قرآن و روایات، ص: 81@
برخى از انسانهاى ناسپاس و سرکش – همهى پدیدههاى بىشمار این جهان پهناور، از ناچیزترین ذرات تا عظیمترین کهکشانها، ارادت و اخلاص خود را با نوعى خضوع و سجده در پیشگاه آفریدگار و تدبیرگر هستى اعلام و اظهار مىدارند، و این تنها پارهاى از انسانهاى مغرور و فراموشکارند که دستخوش ناسپاسى مىشوند و با بهرهورى نادرست از موهبت بزرگ اختیار و آزادى، به ستم در حق خود و همنوع و ناسپاسى در برابر ارزانى دارندهى حیات و نعمتهاى آن روى مىآورند.
قرآن در بیان این حقیقت ظریف مىفرماید:
«الم تر ان الله یسجد له من فى السماوات و من فى الارض و الشمس و القمر و النجوم و الجبال و الشجر و الدواب و کثیر من الناس و کثیر حق علیه العذاب و من یهن الله فما له من مکرم ان الله یفعل ما یشاء -» (1).
آیا ندیدى که خداست که هر کس در آسمانها و هر کس در زمین است، و خورشید و ماه، و ستارگان و کوهها، و درختان و جنبندگان و بسیارى از مردم، براى او سجده مىکنند؟ و بسیارى از مردم نیز کسانى هستند که به کیفر نافرمانى خدا، عذاب بر آنان لازم شده است؛ و هر کس را خدا به کیفر عملکرد ناشایستهاش خوار سازد، هیچ گرامى دارندهاى براى او نخواهد بود…
از این آیه، به روشنى دریافت مىگردد که همهى پدیدهها – از ناچیزترین ذرات تا عظیمترین کهکشانها – از راه سجده و نماز، ادب و ارادت خود را به پدیدآورندهى هستى اعلام و اظهار مىدارند و به
**زلال جارى نماز و نیایش در آیینهى قرآن و روایات، ص: 82@
رابطهى دوستانه با خدا بها مىدهند، و تنها برخى از انسانها هستند که با انتخاب کجراهه و بر اثر غرور و غفلت و مستى و پستى، به ناسپاسى مىگرایند و پدیدآورندهى توانا و مهر گستر و مهربان را نمىپرستند و حقوق و حرمت دیگران را پاس نمىدارند، که واى بر آنان.
1) حج / آیهى 18.