بسم الله الرحمن الرحیم
سجده از دیدگاه فرهنگ شکوفاى اسلام، تجلىگاه تذلل و فروتنى انسان در برابر آفریدگار جهان، و نقطهى اوج آدمى در مسیر «عبودیت» است.
از این رو، قرآن کریم، نه تنها انسان را بلکه همه جهانیان را سجده کنندگان براى خدا قلمداد نموده و چنین مىفرماید:
(و لله یسجد من فى السماوات و الأرض) (1).
«هر که در آسمانها و زمین است، براى خدا سجده مىکند.»
همهى مسلمانان جهان بر این مسأله، اتفاق نظر دارند که در هر رکعت از نماز، دو سجده واجب گردیده و انجام آن، از ضروریات اسلام مىباشد و تنها در کیفیت و احکام آن، نقطه نظرهاى گوناگون به چشم مىخورد.
**سجده بر تربت یا نهایت تواضع در پیشگاه خداوند، ص: 16@
مسلمانان شیعه که پیروان راستین قرآن، سنت و سیرهى پیامبر گرامى صلى الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت مىباشند، به پیروى از سخنان رسول خدا و روایات عترت و روش عملى اصحاب پیامبر صلى الله علیه و آله برآنند که سجود براى خدا، تنها باید بر زمین و آنچه از آن مىروید (جز خوردنىها و پوشیدنىها) انجام گیرد.
از سوى دیگر مسلمانان اهل سنت، دایره شمول محل سجده را گسترش داده و برآنند که لازم نیست که سجده تنها بر موارد یاد شده صورت پذیرد، بلکه اشیاء دیگر نیز (حتى خوردنىها و پوشیدنىها) مىتواند سجدهگاه انسان در نماز باشد.
از آنچه بیان شد به روشنى معلوم مىگردد که هر دو گروه مسلمان، تنها به منظور ابراز تذلل و فروتنى در مقابل آفریدگار و امتثال فرمان وى، و براى خوشنودى او سجده مىنمایند و در این زمینه، اختلافى به چشم نمىخورد.
بنابراین، سخن برخى از نویسندگان که پنداشتهاند سجده بر خاک و یا تربت شهیدان به معناى پرستش آنان و نوعى شرک مىباشد، توهمى بىاساس بیش نیست.
اکنون، به منظور توضیح بیشتر، بحثى را که بیانگر دیدگاه شیعه در این زمینه مىباشد، از نظر شما مىگذرانیم:
**سجده بر تربت یا نهایت تواضع در پیشگاه خداوند، ص: 17@
1) سورهى رعد، آیه 15.
