علت وجود اختلاف بین شیعه و سنى در نماز و اذان و سایر احکام، روایات مختلفى است که در این موارد وجود دارد. نزد شیعه تنها طریق معتبر براى دسترسى به احکام خدا و سنت نبوى، اهل بیت پیامبر (ص) هستند؛ ولى اهل سنت احکام دین را از راه قیاس و
**یکصد و ده پرسش و پاسخ دربارهى نماز، ص: 166@
استحسان و روایاتى که دیگران نقل کردهاند، به دست مىآورند. کیفیت اذان و اقامه که از ائمه (ع) نقل شده به همین ترتیب است که بعد از ذکر «حى على الفلاح»، دو مرتبه «حى على خیر العمل» گفته مىشود و در اذان بعد از «اللهاکبر» دو مرتبه نیز «لا اله الا الله» و در ابتدای اقامه «الله اکبر» دوبار و بعد از «الله اکبر» آخر نماز «لا اله الا الله» یک مرتبه گفته مىشود. بر اساس روایاتى چند، حذف ذکر «حى على خیر العمل» به دستور عمر انجام گرفته است.
سبب اختلاف در اوقات نمازها، نیز اختلاف در طریق اخذ احکام است؛ زیرا مطابق روایاتى که از ائمه معصوم (ع) رسیده و نیز بر طبق اطلاق آیه شریفه: «أقم الصلاة لدلوک الشمس إلى غسق اللیل و قرآن الفجر إن قرآن الفجر کان مشهودا»(1)؛ «نماز را از زوال آفتاب تا نهایت تاریکى شب برپا دار، و [نیز] نماز صبح را، زیرا نماز صبح همواره [مقرون با] حضور [فرشتگان] است» وقت نماز ظهر و عصر، از اول ظهر شرعى تا غروب آفتاب است. در تمام این وقت، خواندن نماز ظهر و عصر پشت سر هم یا با فاصله، جایز است؛ ولى براى هر یک از ظهر و عصر، یک وقت فضیلت است که خواندن نماز در آن اوقات مستحب است. وقت فضیلت نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتى که سایه شاخص، بعدازظهر به اندازه دو هفتم خودش اضافه شود و فضیلت عصر هنگامى است که سایه شاخص به اندازه خودش اضافه شود و
**یکصد و ده پرسش و پاسخ دربارهى نماز، ص: 167@
اگر کسى در اول ظهر نافله ظهر و نماز ظهر را بخواند، بهتر است بلافاصله نماز عصر و نافله آن را بخواند. پس تفاوت زیادى در مورد اوقات نماز وجود ندارد؛ فقط بر اساس فقه شیعه، جایز است که نمازها را در سه وقت خواند.
1) سورهى اسراء، آیه 78.
