خصوصیات شخصیتى؛ از نظر «گزل» سنِ در خود فرو رفتن و به تفکر پرداختن است و به اصطلاح روانشناسى آن را «درونگرا» مىگویند.
خصوصیات جسمى؛ قد و وزن به طور محسوس رو به افزایش مىگذارد (قد در دختران و وزن در پسران) در این سن دختران به 95% رشد جسمى خود مىرسند. خواب و خوراک نوجوانان در این سن کاهش مىیابد و به استحمام و نظافت خیلى علاقه نشان نمىدهند، برعکس، به ورزش خیلى علاقمندند. تمایلات جنسى آنها به وسیلهی صحبت کردن در امور جنسى افزایش مىیابد. اغلب نوجوانان در این سن عاشق چهرههاى معروف سینما و قهرمانان سینما مىشوند، که البته موقتى و زودگذر است و مىتوان آن را اولین تظاهر جنسى دانست.
خصوصیات رفتارى و روانى؛ اغلب نوجوانان در این سن حرکات دست و سر دارند به طورى که اغلب سؤالات را با شانه یا ابرو پاسخگویى مىکنند. جمعآورى کلکسیون در این سن قدرى کاهش مىیابد و بیشتر به حل جدول و معما و بازیهاى کارتى مىپردازند. و عدهاى هم کارهاى فنى را ترجیح مىدهند به رفتن باشگاهها علاقمند
**راهبردهاى روانشناختى تبلیغ، ص: 169@
مىشوند؛ کتاب خواندن را دوست دارند. پسران از فیلمهاى ورزشى و پرماجرا استقبال زیاد مىکنند و دختران فیلمهاى عشقى را ترجیح مىدهند. عکاسى مورد توجه آنها قرار مىگیرد. در این سن پسرها بیشتر کارهاى مکانیکى ذوقى و مهارتى را دوست دارند و دختران خیاطى، نقاشى، نویسندگى و غیره را… علاقه به کار کردن پیدا مىکنند و به نوع لباس خود اهمیت مىدهند و به همین جهت قدرى خردهگیر مىشوند. این سن از لحاظ روانى به مراتب آرامتر از سن دوازده سالگى است؛ گاهى شاد و گاهى افسرده هستند. اما خیلى حساس هستند.
نوجوان در این دوره نوعى اضطراب دائم نسبت به عدم موفقیت در مدرسه و عدم کسب محبوبیت بین دوستان و اقوام دارد. به جاى حسادت، سعى مىکند آنچه را که مورد حسادتش بوده است به دست بیاورد. به عیوب خود حساس مىشود و سعى در برطرف کردن آنها دارد چون خیلى زودرنج و حساس است والدین باید از انتقاد کردن از او پرهیز کنند. گاهى از اوقات لج بازى مىکند؛ قهر مىکند؛ انتقاد مىکند. زود تحت تأثیر گروه همسالان خود قرار مىگیرد؛ کمتر از دوازده سالهها دروغ مىگوید و یا تقلب مىکند.
خصوصیات اجتماعى؛ قابل اعتمادتر و وظیفه شناستر از دوازده سالگى مىباشند، آنها هنوز زیاد اجتماعى نبوده و بیشتر گوشه نشینى و تفکر اختیار مىکنند که نشانه درون آگاهى آنها است و نباید زیاد نگران آنها شد. ممکن است ساعتها در اطاق خود تنها به کتاب خواندن و یا تجزیه و تحلیل امور زندگى بپردازند. به طوری که گاهى احساس خستگى و چشم درد یا سر درد مىنمایند. دختران گروههایى براى خود تشکیل مىدهند و پسران کمتر از سنین دیگر براى خود دوست مىگیرند.
سیزده سالگى بهترین سن تأثیرپذیرى است و معلمان و مربیان باید از این موقعیت استفاده کنند؛ زیرا به مدرسه خیلى علاقمند هستند و به کمک معلم احتیاج دارند؛ به پول زیاد بى علاقه نیستند و به اصول مذهبى نیز اهمیت مىدهند، نوجوانان در این سن سعى مىکنند از خانواده دورى کرده و به دوستان و گروه متصل شوند.
