خصوصیات
الگوى تقلید او دیگر والدین نیستند براى این کار از همسالان، قهرمانان فیلم و برنامههاى تلویزیون استفاده مىکند.
علاقهها
توجه به شرح حالها زندگى چهرههاى مشهور جهان و هنرمندان و نویسندگان بزرگ دنیا.
خصوصیات
توجه به خود و شخصیت خویش، توجه به احساسات شخصى دیگران، دنبال کردن ارزشها، توجه تدریجى به اوضاع جهان
علاقهها
براى ایجاد ارتباط بین وقایع روز و مطالعه احتیاج به کمک دارد. باید اقدامات مناسب براى بحث دربارهی کتاب و مسایلى که ذهن کودک را مشغول مىکند به وجود آورید.
خصوصیات
توجه به چگونگى بلوغ بدن و تحولات زیستى آن، توجه به جنس مخالف
علاقهها
توجه به کتابهاى مربوط به مسایل جنسى ـ تفاوت سلیقهی بسیار در مطالعات مربوط به دو جنس
خصوصیات
فعالیت بدنى شدید در پسرها اما دخترها معمولاً گوشهگیرى مىکنند.
علاقهها
احتیاج به کتابهایى که در جهت پاسخگویى به نیازهاى آنها مفید است.
خصوصیات
تجسس براى یافتن فلسفهی «صحیح» زندگى ـ توجه به مسایل انسانى در اجتماع و جهان هستى.
علاقهها
توجه به داستانهاى واقعى و فلسفى در اواخر این دوره ممکن است به مطالعهی کتابهاى ساده فلسفى بپردازند. به خواندن روزنامه علاقهمند مىشوند. به شناختن زندگى دیگران علاقهمند مىشوند.
خصوصیات
دید انتقادى شدید به خصوص نسبت به بزرگترها و نوع زندگى آنها، بازخوانى و نقد ارزشها.
علاقهها
توجه به راهنمایى در شناخت خانوادگى و همبستگىهاى خانوادگى دارد.
خصوصیات
قهرمان جویى، گرایش به کمالگرایى و الگوبردارى از قهرمانهاى ورزشى و سینمایى و…
علاقهها
دخترها بیشتر به دنبال صفات عالیه مىگردند و به افسانههاى فلسفى و شرح حال افراد فداکار توجه مىکنند، پسران از داستانهاى علمى در زمینهی اکتشافات و اختراعات و قهرمانیهاى واقعى لذت مىبرند.
**راهبردهاى روانشناختى تبلیغ، ص: 176@
خصوصیات
رفته رفته به آینده توجه مىکنند و به حرفهها و مشاغل علاقمند مىشوند.
علاقهها
احتیاج به کتابهایى دارند که آنها را در تحقق بخشیدن به استعدادهایشان کمک کند کنفرانسهاى مختلف در مورد مشاغل و حِرف بسیار مفید است.
خصوصیات
اینکه بچه خوانده شود متنفر است و از بودن با بزرگسالان لذت مىبرد.
علاقهها
ترتیب دادن گفتوگوهاى مختلف براى بحث و اظهار عقاید و آراى خود، جلسات شعرخوانى و انتقاد کتاب.
خصوصیات
علاقه به مطالب علمى، میل به تحقیق و آزمایش.
علاقهها
مطالعهی انواع کتابهاى علمى ساده که چگونگى ساختن وسایل و انجام آزمایشهاى علمى را نشان مىدهند.
خصوصیات
تنوع بسیار در استعدادها و علاقهها تفاوت سلیقهی دخترها و پسرها آشکار مىشود بیشتر بازیها بستگى به جنسیت دارد.
علاقهها
کتابهاى فراوان و متنوع مورد نیاز است تا جوابگوى درخواستهاى زیاد باشد. معلمین باید متوجه فرق سلیقهها در دختران و پسران شوند.
خصوصیات
هماهنگى عضلانى و موفقیت در بازیها و ورزشهاى گروهى.
علاقهها
توجه به کتابهاى ورزشى و بازیها.
خصوصیات
توجه بیشتر به دیگران، علاقهی عمیقتر به گذشته، ماجراجویى و تدبیر آینده.
علاقهها
از سرزمینهاى ناشناخته و داستانهاى پرماجرا و سریع بیشتر لذت مىبرد.
خصوصیات
دنبال اطلاعات خاص براى جواب به سؤالات معوقه و پىگیرى مطالبات گذشته.
علاقهها
براى به دست آوردن اطلاعات لازم احتیاج به راهنمایى دارد. در استفاده از کتابخانه و وسایل آن احتیاج به کمک دارد.
خصوصیات
از طنز و شوخى لذت مىبرد و ماجراهاى تخیلى را درک مىکند.
علاقهها
معلم باید کتابهاى سرگرم کننده و تفریحى را در اختیار نوجوان بگذارد.
خصوصیات
به کتابهاى بزرگتر از سنش تمایل نشان مىدهد.
علاقهها
معلم باید کتابهاى مشکلتر را در کلاس بخواند.
خصوصیات
قبل از بلوغ، دختران دو سال زودتر از پسران بالغ مىشوند و توجه خاصى به تغییرات بدنى، درک و قبول تمایزهاى جنسى بین پسر و دختر پیدا مىشود.
علاقهها
کتابهاى مفید و متنوع مىتواند بسیارى از مشکلات را در این زمینه حل کند.
**راهبردهاى روانشناختى تبلیغ، ص: 177@
خصوصیات
توجه خاص به فعالیتهاى شخصى.
سرگرمىهاى خصوصى، رازدارى و درون گرایى.
علاقهها
در این سن بیشتر از هر وقت دیگر نوجوان مطالعه مىکنند بیشتر امکان دارد یک جانبه مطالعه کنند مثلاً تنها به خواندن کتابهاى افسانهاى یا داستانهایى پرماجرا رغبت نشان دهند.
خصوصیات
توجه بیشتر به تاریخ و درک زمان و مکان و توجه به جنبههاى مختلف یک موضوع از نظر پدیدههاى هستى و جهان خلقت.
علاقهها
ادبیات امکان مىدهد عقاید مختلف دربارهی یک موضوع را بررسى کند. در پذیرفتن نظرات باید راهنمایى شود و یاد بگیرد که از تقلب دورى کند.
خصوصیات
درک بهتر واقعیت به او امکان توجه به دنیاى خیالى را مىدهد. رویاپردازى و تخیل بالنده.
علاقهها
شاید احتیاج داشته باشد که به خواندن داستانهاى تخیلى تشویق شود.
خصوصیات
روابط خانوادگى تغییر مىکند. سخت به خواهران و برادران معترض است در اواخر این دوره به مخالفت با والدین بر مىخیزد توجه بسیار به همسالان و علاقه و تعلق به گروه.
علاقهها
در گروههاى سالم و در کلاسهاى فعال بحث روى کتاب به جایگزین شدن فرد در گروه مىتواند بسیار کمک کند.
در هر گونه برنامهریزى براى نوجوانان باید پایهها و مبانى عمومى زیر را مورد توجه قرار داد:
1ـ پایه روانى یا روان شناختى؛ یعنى چگونه مىتوان محیط را براى تربیت سالم و راهنمایى نوجوان آماده ساخت یا از آن بهره گرفت.
2ـ پایه تربیتى یا آموزشى؛ ویژگیهاى عملى آموزش و پرورش و عوامل مؤثر در آن و هدفهایى که آموزش و پرورش دوران نوجوانى براى تحقق آن مىکوشد.
3ـ پایه اجتماعى یا جامعه شناختى؛ ارزشهاى مثبت و سودمند حاکم بر جامعه و تشویق نوجوانان به احترام و کاربرد این ارزشها.
4ـ پایه اقتصادى؛ مجموعهی نظام اقتصادى جامعه بر آنها پایدار است و هدفهایى که مىخواهیم در زندگى و نظام اقتصادى ما تحقق یابند.
5ـ پایه سیاسى؛ اصولى که فلسفهی سیاسى و هدفها و انتظارها و تحولات سیاسى جامعه بر آنها استوار است.
**راهبردهاى روانشناختى تبلیغ، ص: 178@
نیازهاى نوجوان را مىتوان به چهار گروه تقسیم کرد:
1ـ نیازهاى مشترک با سایر مردم؛ یعنى نیازهایى که همگانى هستند و غیر نوجوانان نیز دارند.
2ـ نیازهاى سازگارى اختصاصى؛ نوجوانى چنانکه قبلاً گفته شد؛ دوران تغییرات بدنى (فیزیولوژیک) روانى (یسیکولوژیک) است و همین وضع نیازهاى خاصى را در نوجوان به وجود مىآورد که مهمترین آنها عبارتند از:
الف) نیاز به سازگارى با تغییرات بدنى و کمک به او تا خود را همانگونه که «هست» تصویر کند.
ب) تمایل به جنس مخالف (ناهم جنس) و هدایت اصولى و مشروع این نیاز.
ج) آزادى از وابستگیها و قیدهاى کودکانه جهت زمینهسازى استقلال و خودکفایى در او.
3ـ نیاز به کمک و راهنمایى بزرگسالان در حل مسایل شخصى نوجوان، او با اینکه مىخواهد مستقل باشد و خود را از سلطه بزرگسالان به ویژه والدین خود آزاد کند و بر خودش متکى باشد ولى به علت کم تجربگى همواره نیازمند است که در حل بعضى از مشکلات و مسایل شخصى و موقعیت در سازگارى با محیط از سوى والدین، معلمان و اشخاص مورد اعتمادش راهنمایى شود و این راهنمایى باید از روى احتیاز و آگاهى کامل و با محبت و احترام به شخصیت نوجوان انجام گیرد.
**راهبردهاى روانشناختى تبلیغ، ص: 182@
