قرآن به هنگام ترسیم ویژگىهاى نیکمنشان و ایمانداران، دوازده وصف و ویژگى براى آنان مىشمارد (1) که نماز و نیایش یا رابطهى دوستانه و خالصانهى با خدا از مهمترین آنهاست و این نشانگر جایگاه نماز و نیایش و نقش تربیتى آن است.
در این مورد چنین روشنگرى مىکند:
«فما أوتیتم من شى فمتاع الحیاة الدنیا و ما عند الله خیر و أبقى للذین آمنوا و على ربهم یتوکلون –
والذین یجتنبون کبائر الاثم و الفواحش و اذا ما غضبوا هم یغفرون – والذین استجابوا لربهم و أقاموا الصلاة و أمرهم شورى بینهم و مما رزقناهم ینفقون –
**زلال جارى نماز و نیایش در آیینهى قرآن و روایات، ص: 43@
و الذین اذا أصابهم البغى هم ینتصرون –
و جزاء سیئة سیئة مثلها فمن عفا و أصلح فأجره على الله انه لا یحب الظالمین -» (2).
و آنچه به شما مردم داده شده است، کالاى فناپذیر زندگى این جهان است؛ و آنچه نزد خداست براى آن کسانى که ایمان آوردهاند و تنها بر پروردگار خود اعتماد مىکنند، بهتر و پایندهتر است؛
ونیز براى آن کسانى که از گناهان بزرگ و از زشتىها دورى مىگزینند؛ و هنگامى که دستخوش خشم مىگردند، بزرگمنشانه در مىگذرند و مىبخشایند.
و آن کسانى که به دعوت پروردگارشان پاسخ شایسته داده و نماز را بر پا داشته، و کار مدیریت جامعهى آنان در میانشان بر اساس تبادل آزادانهى اندیشهها و دیدگاهها و مشارکت و مشورت است؛ و از آنچه از نعمتهاى گوناگون زندگى – که به آنان روزى کردهایم – هزینه مىنمایند.
و آن کسانى که چون به آنان ستم رسد، براى مبارزه با ستم به پا مىخیزند و از آزادىخواهان یارى مىجویند و به طور عادلانه، داد خود را از ستمکاران مىگیرند.
و کیفر بیداد و بدى، همانند آن، بدى است؛ اما هر کس به جا درگذرد و سنجیده ببخشد و کار را به سامان آورد، پاداشش بر خداست؛ به یقین او بیدادگران را دوست نمىدارد.
1) این وصف و ویژگىها عبارتند از: 1. باور عمیق مبدأ و معاد، 2. توکل و اعتماد به خدا، 3. دورى جویى از گناهان بزرگ، 4. پیرایش و دورى گزینى از زشتىها، 5. فروخوردن خردمندانهى خشم، 6. گذشت و بخشش سنجیده، 7. پاسخگویى به دعوت خدا، 8. بر پاداشتن نماز و ادب و فرهنگ نماز، 9. ادارهى جامعه و کشور با مشارکت همگانى و با روش مردمسالارى و دموکراسى،10. انفاق در راه خدا،11. ستم ناپذیرى و مبارزهى با استبداد و حقکشى، 12. گذشت از لغزشها و اصلاح و ساماندهى کارها.
2) شورى / آیههاى 40 – 36.
