قرآن به گونهاى به نماز و نیایش بها مىدهد که محرومان خداجو و نمازگزاران فاقد زر و زور را، بهتر و برتر از زرداران و زورمداران اعلام مىدارد.
درست به همین جهت است که وقتى برترى جویان انحصارگر و خودکامهى قریش به پیامبر پیشنهاد مىکنند که خداجویان پابرهنه و فاقد زر و زور را از گرد خود براند و آنان را از شرکت در نشستهاى علمى و مذهبى خود باز دارد تا زورمداران و انحصارگران عرب، بر گرد او و آیین او گرد آیند، خدا به پیامبرش هشدار مىدهد که چنین نخواهد شد! و او هرگز نباید به پیشنهاد برترى طلبانه استبدادگران و خودکامگان بها دهد، نباید به امتیاز خواهى و ویژه خوارى آنان پاسخ مثبت دهد، چرا که محرومان خداجو و پابرهنگان نمازگزار و جویاى عدالت و آزادى و مبارزان راه برابرى و حقوق بشر، صدها مرتبه از برترى جویان خودکامه و انحصارگر بهتر و برترند. آن گاه این آیه بر جان پاک پیامبر آزادى و برابرى فرود مىآید که:
«و اصبر نفسک مع الذین یدعون ربهم بالغداة و العشى یریدون وجهه و لا تعد عیناک عنهم ترید زینة الحیاة الدنیا و لا تطع من اغفلنا قلبه عن ذکرنا و اتبع هواه و کان أمره فرطا – و قل الحق من ربکم فمن شاء فلیؤمن و من شاء فلیکفر انا أعتدنا للظالمین نارا أحاط بهم سرادقها و ان یستغیثوا یغاثوا بماء کالمهل یشوى الوجوه بئس الشراب و ساءت مرتفقا –
ان الذین آمنوا و عملو الصالحات انا لا نضیع أجر من أحسن عملا –
أولئک لهم جنات عدن تجرى من تحتهم الأنهار یحلون فیها من أساور
**زلال جارى نماز و نیایش در آیینهى قرآن و روایات، ص: 60@
من ذهب و یلبسون ثیابا خضرا من سندس و استبرق متکئین فیها على الأرائک نعم الثواب و حسنت مرتفقا -» (1).
و خود را [اى پیامبر! در راه زندگى] با کسانى شکیبا بدار که بام و شام پروردگارشان را مىخوانند [و] خشنودى او را مىجویند. و مباد در حالى که زیور زندگى این جهان را مىخواهى دیدگانت از آنان [به سوى خداوندان زر و زور باد آورده] برگردد. و از کسى فرمان مبر، که قلب وى را از یاد خود غافل ساختهایم و از هوس خود پیروى نموده و کارش زیادهروى است. و بگو: سخن راست از پروردگار شماست. پس هر کس مىخواهد ایمان آورد و هر کس مىخواهد کفر ورزد. ما براى ستمکاران آتشى آماده ساختهایم که سراپردهاش آنان را فرا مىگیرد؛ و اگر فریادرسى بجویند، با آبى چون مس گداخته که چهرهها را بریان مىکند یارى مىگردند. [راستى چه] بد نوشابهاى و چه بد جایگاهى!
و آن کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام دادهاند [بدانند که] ما پاداش کسى را که کارى شایسته انجام دهد، تباه نخواهیم ساخت.
آنانند که بوستانهایى جاوید، که از زیر [کاخهاى] آنان جویبارها روان است، ویژهى آنان است. در آنجا با دستبندهاى زرین آراسته مىگردند و جامههایى سبزرنگ [و زیبا] از پرنیان نازک و حریر ستبر مىپوشند. در آنجا بر تختها تکیه مىزنند. راستى چه خوش پاداشى است و چه نیکو تکیهگاهى!
1) کهف / آیههاى 28 – 30.
