از روایات رسیده چنین دریافت مىشود که نماز و نیایش واقعى، وسیله پالایش جسم و جان و پاک منشى انسان از گناه و نافرمانى خداست.
در سایهى نماز و نیایش، لغزشهاى انسان پاک مىگردد؛ درست همانند کسى که آلودگى و گرد و غبار را به وسیلهى آب جارى و زلال شستشو مىکند.
**زلال جارى نماز و نیایش در آیینهى قرآن و روایات، ص: 148@
پیامبر در این مورد تعبیر بسیار زیبایى دارد، که آن را امام عسکرى این گونه آورده است:
«من صلى الخمس کفر الله عنه من الذنوب ما بین کل صلاتین و کان کمن على بابه نهر جار یغتسل فیه خمس مرات لا تبقى علیه من الذنوب شیئا الا الموبقات التى هى جحد لنبوة و لامامة او ظلم اخوانه المؤمنین؛» (1).
کسى که در شبانهروز نمازهاى پنجگانه را – آن گونه که بایسته است – به جا آورد، خداوند لغزشها و گناهانى را که ممکن است در میان فاصلهى نمازها، ناخواسته از او سر زند – اگر از حقوق مردم نباشد – از کارنامهاش مىزداید.
وصف او، بسان کسى است که بر در خانهاش آب زلال و با صفایى روان باشد، و او در شبانهروز، پنج بار در آن نهر، خود را شستشو دهد، که در آن صورت چیزى از آثار گناه و لغزش در او نمىماند، مگر آنکه رسالت و یا امانت بندهى برگزیدهاى را، با لجبازى نپذیرد و یا بر همدینان و همنوعان خویش ستم روا دارد و حقوق مردم را پایمال سازد.
و نیز امام عسکرى در نامهاى به مردم قم در این مورد چنین نوشت:
«أوصیکم بتقو الله،
والورع فى دینکم،
والاجتهاد فى سبیله،
و صدق الحدیث،
**زلال جارى نماز و نیایش در آیینهى قرآن و روایات، ص: 149@
وأداء الأمانة،
و طول السجود،
و حسن الجوار،
و صلة الرحم،
و حسن الخلق، فبهذا جاء محمد صلى الله علیه و آله…» (2).
شما را به پروا و حساب بردن از خدا، به منش پرهیزگارانه در دین او، به تلاش خستگىناپذیر در راه حق، به آراستگى به ویژگى راستى و راستگویى، به امانتدارى و اداى امانتها، به سجدههاى شایسته و خالصانه، به رعایت حقوق همسایه و حرمت همسایگى، به صلهى رحم و پیوند عاطفى و انسانى با بستگان، و به منش و اخلاق نیکو سفارش مىکنم؛ چرا که پیامبر به خاطر بیان و گسترش این اندیشه و منش زیبا و انسان پرور برانگیخته شد و به عنوان پیام رسان خدا به سوى مردم آمد.
**زلال جارى نماز و نیایش در آیینهى قرآن و روایات، ص: 151@
1) مستدرک الوسائل / ج 1 / ص 170.
2) تحف العقول / ص 488.
