بیمارى خود بزرگ بینى و خودخواهى و درد تباهگر خوددوستى و خودپرستى، از سویى از بلاهاى جان انسان و از موانع رشد و اوج او به سوى کمال است، و از سوى دیگر از انگیزههاى ویرانگر به سوى ستم و حقکشى و خودکامگى و پایمال ساختن حقوق و حرمتها و امنیتها و آزادىهاست.
و نماز و نیایش و یاد راستین خدا – که روح نماز و جان نیایش و هدف و رهاورد و فلسفهى آن است – بت خودبینى و خودخواهى را مىشکند و بیمارى خوددوستى را بهبود مىبخشد و بلاى خودپرستى را مىزداید، و میکرب خودکامگى را مىپالاید؛ چرا که وقتى انسانى در شبانهروز سى و چهار بار در آستان آفریدگار هستى پیشانى بندگى بر خاک نهاد، و خود را ناچیزترین ذره در برابر شکوه او و چون صفرى در برابر بىکران و بىنهایت دید و شناخت، و مرگ و زندگى و دم و بازدم و این جهان و آن جهان خود و همنوعان خود را در کف قدرت او نگریست و بس، دیگر چه جایى براى غرور و خود بزرگ بینى و خودسرى؟
امیر نماز و نیایش در ترسیم پرتوى از فلسفهى عبادتهاى ویژه، در
**زلال جارى نماز و نیایش در آیینهى قرآن و روایات، ص: 155@
این مورد مىفرماید:
«فرض الله الایمان تطهیرا من الشرک،
و الصلاة تنزیها عن الکبر،
و الزکاة تسبیبا للرزق،
و الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق،
والحج تقربة للدین…» (1).
خدا، ایمان را براى پاکسازى شما از مظاهر شرک و بیداد بایسته ساخت؛ و نماز را براى زدایشتان از آفت خود بزرگ بینى، زکات را لازم ساخت تا باعث پالایش جان و افزون شدن رزق و روزیتان گردد؛ و روزه را عاملى براى آزمون و استوارى اخلاص و راستى شما در اندیشه و باور و منش و رفتار.
حج را واجب ساخت تا وسیلهى روابط دوستانه و نزدیک شدن جامعهى دیندار به یکدیگر گردد. و جهاد و تلاش اصلاحى و مبارزهى با زورمدارى را براى ارجمندى اسلام و مردم…
و نیز فاطمه علیهاالسلام آن بانوى اندیشمند و ژرفنگر در بیان پرتوى از فلسفهى احکام مىفرماید:
«جعل الله الایمان تطهیرا لکم من الشرک،
و الصلاة تنزیها لکم من الکبر،
و الزکاة تزکیة للنفس و نماء فى الرزق،
و الصیام تثبیتا للاخلاص،
و الحج تشییدا للدین،
**زلال جارى نماز و نیایش در آیینهى قرآن و روایات، ص: 156@
و العدل تنسیفا للقلوب…» (2).
خدا، ایمان را سبب پاکسازى شما از مظاهر شرک و بیداد قرار داد؛ و نماز را براى زدایشتان از آفت خود بزرگ بینى، زکات را باعث پالایش جان و افزون شدن روزیتان لازم ساخت؛ و روزه را عاملى براى استوارى اخلاص شما. طواف را وسیلهى اقتدار جامعهى شما قرار داد، و عدالت را مایهى انسجام شما..
1) نهجالبلاغه / ق 252.
2) سیما و سیرهى ریحانهى پیامبر / ص 378.
