رهآورد دیگر نماز و نیایش آن است که روح نظم و انضباط را – که خود یکى از رازهاى موفقیت و پیروزى است – در گسترهى جان و کران تا کران زندگى انسان شکوفا مىسازد و او را یارى مىکند تا در زندگى و در روابط خود با دیگران بر اساس انضباط مترقى و
**زلال جارى نماز و نیایش در آیینهى قرآن و روایات، ص: 179@
آزاد منشانه برنامهریزى و رفتار نماید.
چرا که نماز به او مىآموزد که باید وقتشناس باشد و در فرصتى مقرر نماز بخواند، و بداند که پیش و پس افتادن و خارج از نظم و انضباط رفتار کردن باعث مىشود تا نمازش درست نباشد.
افزون بر آن، نماز به او مىآموزد که آداب و مقررات دیگر نماز همچون نیت، قیام، تکبیرةالاحرام، قرائت، قنوت، رکوع، سجود، تشهد، تسبیحات چهارگانه و سلام نماز را باید براساس مقررات و ترتیب و پیاپى و بجا انجام دهد، و نه پس و پیش و نامنظم؛ و این رعایت مقررات و ظرافتها نیز روح نظمپذیرى را در نمازگزار مىدمد و رعایت انضباط را شکوفا مىسازد و به او یارى مىدهد تا در دیگر میدانهاى زندگى نظم آزادمنشانه و انضباط محاسبهپذیر را سرلوحهى کار خویش قرار دهد.
تازه این همه، پرتوى از نظم آفرینى نماز و نیایش به صورت فردى است، اما اگر نمازها با در نظر گرفتن شرایط لازم، به جماعت خوانده شود، این رهاورد زندگىساز چندین و چند برابر مىگردد.
با این بیان رهاورد زیباى دیگر نماز و نیایش آن است که روح نظم و انضباط را در جان انسان شکوفا مىسازد و به او یارى مىرساند تا در روابط خود با دیگران، براساس انضباط آزادمنشانه و مسئولیت آفرین رفتار نماید؛ چرا که از دیدگاه اسلام، نه بىنظمى و فقدان انضباط آزادمنشانه پذیرفته است و نه نظم گورستانى و کورکورانه که هر کدام یکى از عوامل عقب ماندگى و بدبختى است.
امیرمؤمنان در واپسین لحظهها و در آخرین پیام خویش، هم به
**زلال جارى نماز و نیایش در آیینهى قرآن و روایات، ص: 180@
نماز و نیایش سفارش مىکند و هم به اصل مترقى و موفقیتساز نظم و انضباط آزادمنشانه و مىفرماید:
«أوصیکما و جمیع ولدى و أهلى و من بلغه کتابى بتقوى الله، و نظم أمرکم؛»
شما و همهى فرزندان و خاندانم و هر کسى را که وصیتنامهام به او مىرسد به پرواى خدا، و نظم و آراستگى در کارها سفارش مىکنم.
آرى، باید همهى برنامهها و سیاستها و کارهاى دین و دنیاى شما بر اساس نظم و انضباط و ساماندهى علمى و فکرى و تجربى و تخصصى و عادلانه و آزادمنشانه و انسانى باشد.
**زلال جارى نماز و نیایش در آیینهى قرآن و روایات، ص: 181@
