مطلبى که بیانگر ارتباط تنگاتنگ این دو فریضه است این است که اجراى این دو فریضه از نشانه هاى حکومت اسلامى است؛ ابتدا ذکر این نکته لازم است که یکى از اهداف انبیا و مردان الهى در طول تاریخ تشکیل حکومت بوده است و از تشکیل حکومت، اهدافى را دنبال مى کردند که مایه خیر و سعادت و رشد و تکامل افراد جامعه مى شدند. آن ها مى خواستند در محیط جامعه، معنویت و عدالت و ارزش هاى انسانى را حاکم سازند، هدف انبیا از تشکیل حکومت این بود که انسان ها را از بت پرستى و خرافات و انحرافات گوناگون رهانیده و به عبادت و پرستش خداى یگانه دعوت کنند و جلوى هر گونه ظلم و نابرابرى را بگیرند و فقر و بیچارگى را در انسان ها ریشه کن سازند، از این جاست که نماز، بهترین نورافکنى است که نور معنویت را در جامعه پرتوافکنى مى کند و زکات پشتوانه اقتصادى و مادى براى اجراى عدالت و ریشه کن کردن فقر و بى عدالتى محسوب مى شود. نماز، مظهر توحید و یکتاپرستى و شعار وحدت و یکتایى جامعه است. نماز، نردبان ترقى و سکوى پرواز به سوى فضائل اخلاقى است. در جامعه اى که حاکمان آن اهل نماز باشند و سایرین را بر این امر مهم سفارش کنند، امانت دارى، احساس مسئولیت، تعاون، همکارى و سایر فضائل اخلاقى رشد مى کند.
یکى از معضلات اجتماع از بین بردن امور معنوى و بى توجهى به مسائلى است که مورد نیاز روح و باطن انسانهاست و هر مقدار که افراد یک اجتماع از معنویت دور باشند ناهنجارى ها در آن جامعه نمود بیشترى مى یابد، زیرا سرچشمه تمام خوبى ها در ارتباط با خدا خلاصه مى شود. نماز به عنوان بهترین پل ارتباطى بین انسان ها و پروردگار سرچشمه جوشانى است که از آن اخلاق و معنویت مى جوشد و زکات وسیله اى است براى حمایت از افرادى که توانایى لازم براى برخوردار بودن از یک زندگى شرافتمندانه را دارا نیستند، حکومت صالحان این هنر را دارد که هم نیاز روحى و معنوى انسان ها را برآورده کند و هم نیازهاى مادى و لوازم یک زندگى متعارف را و از آن جا که بعضى انسان هاى فقیر و تهى دست به خاطر تأمین نیازمندى هاى خود معمولاً از توجه به معنویت و رو آوردن به نماز و پیاده کردن آن در زندگى سر باز مى زدند و به بهانه فقر دست به اعمال ناشایست مانند دزدى و خلاف هاى دیگر مى زدند، در این مورد معصوم علیه السلام فرموده است: «فقر نزدیک است که منجر به کفر شود.»
امور معنوى و امور مادى از لوازمات زندگى انسان ها هستند که باید اسباب و علل آن را فراهم کند، مهم ترین عامل و سرچشمه معنویت و فضائل ارزش هاى انسانى نماز است.
زکات چشمه جوشانى است که به سرزمین فقر جارى مى شود و آن را سیراب مى کند و در نتیجه زندگى دنیوى و اخروى انسان ها آباد مى شود؛ در واقع آبادانى دنیا و آخرت در نماز و زکات است. انسان در این دنیا مأموریت دارد که از نعمت ها و برکات آن طورى استفاده کند که یک زندگى لذت بخش و قابل قبولى در این دنیا داشته باشد که در پرتو آن بتواند آخرتش را نیز سر و سامان بخشد زیرا دنیا مزرعه آخرت است. نماز و زکات از بهترین بذرهایى است که در این دنیا کشت شده و در آخرت به بار مى نشیند، قرآن کریم اقامه نماز و پرداخت زکات را از نشانه هاى حکومت الهى و صالحان روى زمین مى شمارد و مى فرماید:
اَلَّذینَ اِنَّ مَکَّنَّاهُمْ فِى الاَرْضِ اَقامُواالصَّلوةِ وَ اتواالزَّکوةَ وَ اَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلّهِ عاقِبَةُالاُمُورِ.(1).
(آنان که خدا را یارى مى کنند) کسانى هستند که اگر در روى زمین آنان را تمکین و اقتدار دهیم، نماز به پا مى دارند، زکات به مستحقان مى دهند و امر به معروف و نهى از منکر مى کنند و از هیچ کس جز خدا نمى ترسند چون مى دانند که عاقبت کارها در دست خداست.
1) سوره حج، آیه 41.
