سخنان رسول خدا صلى الله علیه و آله از دیدگاه مسلمانان جهان، به عنوان سرچشمهى زلال قانونگذارى اسلام قلمداد مىگردد و همهى پیروان شریعت، خود را ملزم مىدانند تا برمبناى آن، عمل نمایند.
شیعه نیز، احادیث پیامبر گرامى را مصدر اساسى احکام الهى دانسته و در همهى موارد، از جمله در زمینهى احکام سجده، از سنت آن حضرت، پیروى مىکند.
دانشمندان اسلامى، روایات فراوانى را از رسول خدا صلى الله علیه و آله در مورد مسألهى یاد شده نقل کردهاند که بیانگر سجده نمودن بر زمین و گیاهان مىباشد، درست به همان روشى که شیعه مىگوید، در این جا به عنوان مثال، نمونههایى از احادیث یاد شده را از نظر شما مىگذرانیم.
گروهى از محدثان اسلامى، از رسول خدا صلى الله علیه و آله چنین روایت نمودهاند که فرمود:
«زمین، براى من سجدهگاه و مایهى پاکیزگى قرار داده شده
**سجده بر تربت یا نهایت تواضع در پیشگاه خداوند، ص: 24@
است.» (1).
روایت یاد شده، به الفاظ گوناگون در بسیارى از کتب روایى اسلامى وارد گردیده که به برخى از آنها اشاره مىنماییم.
مسلم بن حجاج در صحیح خود، چنین روایت مىکند:
«تمام زمین براى ما، سجدهگاه و مایهى پاکیزگى گردید.» (2).
بیهقى در سنن خویش از رسول خدا صلى الله علیه و آله چنین حکایت مىنماید:
«زمین، براى من پاک و مایهى پاکیزگى و سجدهگاه گردید.» (3).
در کتاب «بحارالأنوار» چنین مىخوانیم:
«زمین، براى تو و پیروان تو، سجدهگاه و مایهى پاکى گردید.» (4).
**سجده بر تربت یا نهایت تواضع در پیشگاه خداوند، ص: 25@
نویسندهى کتاب «مصباح المسند» از پیامبر گرامى صلى الله علیه و آله، چنین روایت مىکند:
«و همهى زمین، براى من و پیروانم، سجدهگاه و مایهى پاکیزگى قرار داده شده است.» (5).
در پرتو احادیث یاد شده که متواتر و مورد قبول همهى دانشمندان مسلمان مىباشد، به روشنى معلوم مىگردد که سطح زمین، اعم از خاک، سنگ، ریگ وگیاه آن، اصل در سجود است و بدون عذر موجه (که توضیح آن بیان خواهد شد) نباید از آن، تعدى نمود.
همچنین از واژهى «جعل» که در اینجا به معناى تشریح و قانونگذارى است به خوبى آشکار مىگردد که این مسأله، یک حکم الهى براى پیروان آیین اسلام است. و بدین سان، مشروع بودن سجده بر زمین، و اجزاء آن، به ثبوت مىرسد.
**سجده بر تربت یا نهایت تواضع در پیشگاه خداوند، ص: 26@
1) «جعلت لى الأرض مسجدا و طهورا» صحیح بخارى، ج 1، کتاب الصلاة، ص 91، و سنن بیهقى، ج 1، ص 212، [باب التیمم بالصعید الطیب]، و اقتضاء صراط المستقیم، (ابنتیمیه)، ص 332، و صحیح مسلم، ج 1، ص 371، و سنن نسائى، ج 1، باب التیمم بالصعید، ص 210، و سنن ترمذى، ج 2، ص 131 – 133، و ج 4، ص 123.
2) صحیح مسلم، ج 1، ص 371. و سیرتنا و سنتنا، به نقل از نسائى و ترمذى و ابنداود: «جعلت لنا الأرض کلها مسجدا و طهورا».
3) سنن بیهقى، ج 6، ص 291: «جعلت لى الأرض طیبة و طهورا و مسجدا».
4) بحارالأنوار، ج 83، ص 277: «جعلت لک و لامتک الأرض حکما مسجدا و طهورا».
5) مصباح المسند، شیخ قوام الدین: «و جعلت الأرض کلها لى و لأمتى مسجدا و طهورا».
