در آموزه هاى اسلامى و دینى بر حفظ پیوندهاى اجتماعى و همدلى و اخوت و برادرى در بین مسلمین تأکید بسیارى شده و از هرگونه رذائل اخلاقى که موجب گسست پیوندهاى اجتماعى – خانوادگى شود به شدت نهى شده است، تا آن جا که در بعضى از روایات و احادیث ما چنین اعمال زشتى چه از قبیل غیبت، تهمت یا سوءِ خلق و بدگمانى یا بدخلقى و قطع رحم و یا مردم آزارى، موجب عدم مقبولیّت عبادات و نماز شمرده شده است. نبى اکرم صلى الله علیه وآله وسلم مى فرمایند: «من اغتاب مسلماً او مسلمة لم یقبل الله صلاته و لا صیامه اربعین یوماً و لیلة الا یغفر له صاحبه؛ هر کس که غیبت زن و مرد مسلمانى را بکند، تا چهل روز نماز و روزه او را خداوند قبول نمى کند مگر آن که آن شخص او را ببخشد.»(1).
و نیز در مورد قطع رابطه، آن حضرت در وصایا و موعظات خویش به ابوذر غفارى – یکى از یاران و اصحاب با وفاى خویش – مى فرمایند: «یا اباذر ایّاک و هجران اخیک فانّ العمل لا یقبل مع الهجران»؛ اى اباذر از دورى و قطع رابطه و قهر کردن با برادر دینى ات پرهیز کن، چرا که با این کار عملت قبول نمى شود.
آئین اسلام به خاطر این که کانون گرم خانواده ها همیشه گرم بماند و انسجام بین خانواده ها نیز حفظ شود، در امور خانوادگى هم رعایت حقوق متقابل زن و شوهر را با اهمیت دانسته، به طورى که بى توجهى به آن باعث قبول نشدن عبادات و نماز و اعمال نیک دیگر قلمداد شده است که پیامبراکرم صلى الله علیه وآله وسلم مى فرمایند: «من کان له امرأه تؤذیه لم یقبل الله صلاتها و لا حسنة من عملها حتى تعنیه و ترضیه و ان صامت الدهر و قامت… و على الرجل مثل ذلک» معنى آیه این است، که هر کس همسرش را اذیت و آزار دهد نمازش و هیچ یک از اعمال حسنه او پذیرفته نمى شود، مگر او را کمک و راضى کند و در ادامه حدیث است که چنین شخصى اولین کسى است که وارد آتش جهنم مى شود. سپس در ادامه راوى در مورد مرد نیز مى پرسد، حضرت پاسخ مى دهند، که مرد نیز چنین است و حتى براى فرزندان نیز وظایف و تکالیفى در این باره تعیین شده است؛ امام صادق علیه السلام در این باره مى فرماید:«نماز فرزندانى که با خشم به پدر و مادر خود نگاه مى کنند قبول نمى شود، گرچه والدین نسبت به او کوتاهى کرده باشند.»(2) با توجه به احادیث و مطالعه و مداقّه در آن ها روشن مى شود که نماز به عنوان مهم ترین عامل بازدارنده در عرصه اجتماعات بشرى، جامعه را به سوى تکامل و رشد در تمامى زمینه ها و هم زیستى مسالمت آمیز با هم نوعان رهنمون مى سازد و حیات معنوى و حتى مادى جامعه ارتباط تنگاتنگى با تعالیم عظیم اسلامى دارد.
1) جامع السعادت، ج2، ص 234.
2) اصول کافى،ج2، ص 349.
