هر سال یک بار اجتماعى بزرگ براى به جا آوردن آیین حج و رسیدگى به اوضاع تمام کشورهاى اسلامى در مکه تشکیل مى شود و مسلمانان که از همه بلاد اسلامى گرد هم آمده اند و به لحاظ استطاعت مالى زیارت خانه خدا (کعبه) بر آن ها واجب شده است از این آیین حنیف دست دوستى و برادرى با هم مى دهند.
حج در حقیقت یک مجلس عالى است و در این اجتماعات مقصدهاى عالى وجود دارد که مردم از مشکلات ممالک مسلمان مطلع بشوند. حج سفرى است خدایى و به سوى خدا یعنى علاوه بر سفر مکانى به مکان دیگر سفرى است به سوى خدا یعنى کمال لایتناهى و آزاد از قیود مادى؛ پس از طى مسافتى هنگام رسیدن به میقات لباس هاى زیباى دوخته را از خود دور مى کنند و با غسل و شست و شو، تن از آلودگى ها مى شویند و با گفتن لبیک اللهم لبیک اجابت دعوت خدا مى کنند یعنى که به فرمانم، به فرمانم، همانا ستایش مخصوص توست؛ نه با «بلعم باعور»؛ هرگز در این ها شریکى براى تو نیست و باز مگر نه این است که نمازگزاران هم در طلیعه نماز همین شعار توحیدى و ضد تثلیثى را با توضیحات بیش تر زمزمه مى کنند.(1).
حاجیان با پوشیدن لباس احرام صحنه روز قیامت و کفن پوشیدن خود را یاد مى کنند که آن روز بازگشت کامل از جهان پست مادّى به سوى خداست. از طرفى حج یک اجتماع بزرگ از مسلمانان با نژادهاى مختلف جهان است که برادران اسلامى ناشناخته را با انس و الفت گرد هم جمع مى آورد و متحد مى گرداند. هنر اسلام این است که حرکت صعودى به طرف خدا و حرکت افقى به طرف خلق را جمع مى کند. و این جمع مسلمان را به دور کلمه الله – خداى منزه از همه عیوب – جمع کرده و از حال هم دیگر پرسش و از وضع سیاسى و اجتماعى و اقتصادى و دیگر جهات مطلع مى شوند و در صدد چاره برمى آیند و توطئه هاى استعمارگران را نقش بر آب مى کنند.
.
1) ر.ک. نماز تسلیم انسانى عصیانگر.
