در این رابطه توجه به چند نکته بایسته است:
یکم – بنا بر روایات شیعه و سنى، پیامبر (ص) بر خاک و ماسه کف مسجد النبى سجده مىکرد و در تابستان که بر اثر هواى عربستان، خاک و ماسه بسیار گرم و سوزان مىشد بر حصیر سجده مىنمود.
دوم – عبادات توقیفى است و در اجزا و شرایط آن، باید بر اساس قول و فعل شارع عمل کرد؛ چنان که خود پیامبر (ص) نیز مىفرماید: «صلوا کما رأیتمونى اصلى»؛ «آن سان که مىبینید من نماز مىخوانم، شما نیز نماز بخوانید». بنابراین از نظر فقهى بر غیر آنچه که پیامبر (ص) بر آن سجده کرده است، سجده جایز نیست.
سوم – اساس سجده بریدن از دنیا و متعلقات آن و خضوع و خشوع کامل در پیشگاه خداوند است و در روایت است که انسان به خوردنىها و پوشیدنىهاى خود تعلق بسیار دارد. پس بر این گونه
**یکصد و ده پرسش و پاسخ دربارهى نماز، ص: 153@
امور سجده روا نیست و پیشانى بر خاک ساییدن، بیشترین کرنش و تواضع و دورى جستن از امیال و تعلقات را در پى دارد.
چهارم – مهر نزد شیعه موضوعیت ندارد؛ بلکه ملاک همان سجده بر خاک است و مهر وسیلهاى است که سجده بر خاک را در هر جا و هر مکان سهل و آسان مىسازد.
پنجم – عالمان برجسته و عارفان اهل سنت نیز سجده بر خاک را مورد تأکید قرار دادهاند؛ هم چنان که محمد غزالى در کتاب احیاء العلوم بر این مسأله انگشت نهاده است. بنابراین مخالفت برخى از اهل سنت با این مسأله، از روى ناآگاهى و تعصبات جاهلانه است و از نظر منابع فقهى و عالمان برجسته آنان نیز سجده بر خاک افضل است و اگر اشکالى هست، در این است که چرا برخلاف سنت پیامبر (ص)، اهل سنت بر هر چیزى حتى فرش و موکت و… سجده مىکنند.
