الف – مستحب است، انسان موقع آب ریختن به دست، بگوید: «بسم الله و بالله اللهم اجعلنى من التوابین و اجعلنى من المتطهرین».
موقع شستن صورت بگوید: «اللهم بیض وجهى یوم تسود فیه الوجوه و لا تسود وجهى یوم تبیض فیه الوجوه».
موقع شستن دست راست بگوید: «اللهم أعطنى کتابى بیمینى و الخلد فى الجنان بیسارى و حاسبنى حسابا یسیرا».
هنگام شستن دست چپ بگوید: «اللهم لا تعطنى کتابى بیسارى و لا تجعلها مغلولة إلى عنقى و أعوذ بک ربى من مقطعات النیران».
**یکصد و ده پرسش و پاسخ دربارهى نماز، ص: 161@
و موقع مسح سر بگوید: «اللهم غشنى برحمتک و برکاتک و عفوک».
وقت مسح پاها بگوید: «اللهم ثبتنى على الصراط یوم تزل فیه الأقدام و اجعل سعیى فیما یرضیک عنى یا ذا الجلال و الإکرام».
ب – امام راحل در این باره مىنویسد: از امورى که باید هنگام وضو مراعات شود، مسأله دعاها و اذکار است و مىبایست انسان در جمیع احوال و افعال، به اذکار و دعاهایى که از طرف شارع رسیده و مناسب با حال و عمل است، متأدب باشد؛ زیرا این ادعیه، مایه حفظ و برکت و یادآور امور اخروى است که مىتوان در این زمینه از ادعیهاى که سید بن طاووس (ره) براى بعضى از اعمال و احوال بیان داشته، نام برد.(1).
همچنین مىفرماید: در کتاب مصباح الشریعه، از امام صادق (ع) روایت شده است: هر گاه خواستى وضو بگیرى، پس به سوى آب رو که خدا تو را به رحمت خود مقدم بدارد؛ زیرا ذات اقدس حق، آب را کلید قرب و مناجات با خودش و دلیل و راهنماى بساط خدمت خود قرار داده است و نیز رحمت او، گناه بندگان را پاک مىسازد. همچنین نجاسات ظاهرى را هم آب پاک مىکند و همچنان که ذات اقدس حق، هر چیزى از نعمتهاى دنیایى را با آب زنده گردانیده؛ همان گونه هم به فضل و رحمت خود حیات و زندگى دلها را به طاعات قرار داده
**یکصد و ده پرسش و پاسخ دربارهى نماز، ص: 162@
است: «و جعلنا من الماء کل شىء حى أفلا یؤمنون»(2)؛ «و هر چیز زندهاى را از آب پدید آوردیم؟ آیا [باز هم] ایمان نمىآورند؟». پس رعایت آداب و مستحبات مقدمات نماز باعث حضور قلب و توجه به حق و خضوع مىشود(3).
علاوه بر این که توجه به مضامین این دعاها هنگام وضو، تلقینى مثبت و سازنده در روان فرد ایجاد مىکند و او را متوجه مسؤلیت هر عضو و سرنوشتى که در قیامت در انتظار او است، مىگرداند. فهرست عناوینى که این دعاها به انسان یادآور مىشود، عبارت است از:
1- توبه
2- طهارت و پاکى
3- سفیدرویى و سیاهرویى قیامت (حسن عاقبت و سوء عاقبت)
4- آتش دوزخ و صحنههاى قیامت
5- رحمت و برکات خداوند
6- پل صراط و ثبات بر آن
7- رضایت خداوند
**یکصد و ده پرسش و پاسخ دربارهى نماز، ص: 163@
1) اسرار الصلاة، ص 53، فصل پنجم در آداب دعا.
2) سورهى انبیاء، آیه 30.
3) اسرار الصلاة، ص 52.
