این گونه مسائل را در اصطلاح امور تعبدى و امتحانى مىگویند؛ یعنى، خداوند مىخواهد با این دستورات میزان فرمانبردارى ما را نسبت به خودش معلوم کند تا روشن شود که کدام بنده اوامر او را بدون چون و چرا مىپذیرد. از این رو در یک مورد مىگویند نماز را آهسته بخوانید و در جاى دیگر فرمودهاند بلند بخوانید. در نماز جماعت هم مىگویند: مأموم حمد و سوره را نخواند؛ بلکه مستحب است به جاى آن ذکر بگوید. گذشته از این که نخواندن حمد و سوره در نماز جماعت هماهنگى بیشترى بین مأموم و امام در دو رکعت اول
**یکصد و ده پرسش و پاسخ دربارهى نماز، ص: 171@
نماز ایجاد مىکند و این هماهنگى در رکعات بعدى نیز مراعات مىشود و این موضوع با روح جماعت مرتبط است. شگفت آنکه مضامین سورهى حمد نیز با جماعت مناسبت تمام دارد چنانکه گویى اساس سورهى حمد بر این مبنا طراحى شده که یک نفر از جانب جمع آن را بخواند. نکتهى دیگر آنکه اگر بنا بود حمد و سوره را مأمومین بخوانند، سر و صداى آنان در بین نمازها موجب اختلال در نظم جماعت و از بین رفتن تمرکز افراد مىگشت.
